Økonomiprisen 2005

Spillteori handlar om strategi. Eit fagfelt der matematikken møter økonomien, som møter strategien, som igjen møter filosofien. I spillteorien prøver ein å beskrive og forutse våre handlingar i strategiske situasjonar ved hjelp av matematikk. I filmen «Økonomiprisen 2005» ser vi nærare på korleis nobelvinnarane Robert J. Aumann og Thomas C. Schelling utvikla teorier for å betre forstå korleis vi menneske tenkjer og handlar. Både i situasjonar prega av samarbeid og konflikt.

Oppgåver: Spillteori

  • 1.

    Kva meinar ein med symmetrisk og asymmetrisk informasjon?

  • 2.

    Kva slags konsekvensar har ulik informasjonstilgang for resultatet av samarbeid eller konflikt?

  • 3.

    Kva meinar ein med eit repeterande spill – og kvifor er det viktig å sjå forskjell på eit repeterande spill i motsetning til eit enkeltspill?

  • 4.

    Finn ut kva som meinar med fangens dilemma, og korleis dette kan relaterast til spillteori.

Oppgåver: Atomkrig

  • 1.

    Under den kalde krigen føregjekk det ei gjensidig opprusting av kjernefysiske våpen. Begge partane ønskte å vise at ein kunne gjengjelde ein kjernekrig på same måte. Det fantes så mange atomvåpen at ein kunne utrydda alt liv på jorda mange gonger.

    Korleis kan denne situasjonen relaterast til omgrepet forhandlingsstyrke?

  • 2.

    Kva felles mål kan partane ha hatt i denne situasjonen?

  • 3.

    Tillit er viktig i forhandlingar. Korleis kjem tillit til uttrykk i denne situasjonen – i form av at ein kan avstå frå kortsiktige gevinstar for å nå eit langsiktig mål?

  • 4.

    Vil de seie at det er mest symmetrisk eller asymmetrisk informasjon den kalde krigen blei prega av? Kvifor meiner de dette?

Oppgåver: Priskrig

  • 1.

    I daglegvarebransjen blir det ofte selt dei same typane varer av ulike butikkar og butikk-kjeder. Dette kan utvikle seg til ei priskrig, der varene stadig blir billegare.

    Hvem tener på ei slik priskrig? Korleis kan butikkane forsvare ei priskrig?

  • 2.

    Kvifor følgjer ikkje butikkane kvarandre på same måte gjennom at varene blir dyrare?

  • 3.

    Ville det vore ein forskjell om handelen av daglegvarer var eit engangsspill framfor eit repeterande spill? Kvifor? På kva måte vil tillit ha ein betydning for dei to ulike typane spill i daglegvarebransjen?

Oppgåver: Pruting

  • 1.

    Med pruting meiner vi ei forhandling om prisfastsetjing på ei vare eller teneste. Seljar og kjøpar startar ofte med heilt forskjellige utgangspunkt, og ein prøver å forhandle seg fram til einigheit.

    Vil de seie at pruting er eit engangsspill eller eit repeterande spill? Kvifor meiner de dette?

  • 2.

    Hva tenker de om informasjonstilgangen – er den symmetrisk eller asymmetrisk i dette tilfellet? Gje eksempel på kva slags informasjon som føreligg symmetrisk eller asymmetrisk i prutesituasjonar, både for kjøpar og seljar.

  • 3.

    Hvem tener mest på henholdsvis pruting og faste prisar på varer? Kvifor meiner de dette?

Lønnsforhandlingar

  • 1.

    Det blir sagt i filmen at partar som har møtt kvarandre tidlegare lettare samarbeider og samhandlar enn partar som ikkje har tidlegare erfaringar med kvarandre.

    Kvifor vil partar som kjenner kvarandre lettare samarbeide og samhandle?

Læreplan

Samfunnsøkonomi 1 VG2/VG3 marknadsteori

Gjere greie for forhold som forklarer etterspørselen etter forbruksvarer og tenester.

Samfunnsøkonomi 1 VG2/VG3 arbeidsmarknad og arbeidsløyse

Forklare korleis lønn fastsetjast, og kvifor det oppstår lønnsforskjeller.

Samfunnsøkonomi 1 VG2/VG3 prisvekst og pengepolitikk

Gjere greie for årsaker til prisstigning og korleis prisstigning målast.

Samfunnsøkonomi 2 VG2/VG3 marknadsteori

  • Gjere greie for ulike former for ufullkommen konkurranse.
    Gjere greie for økonomisk politikk som fremjar fri konkurranse.

Samfunnsøkonomi 2 VG2/VG3 inntektsfordeling og miljøproblem

Diskutere ulike oppfatningar av omgrepet berekraftig utvikling.